Şehirler ve edebiyat

Resim: Prag'da Franz Kafka meydanı



Size de olur mu hiç? Sevdiğim şehirleri, sevdiğim yazarlarla ve kitaplarla özdeşleştirmeye bayılırım ben. Eğer kafamda bir yazar, bir şehirle özdeşleşmişse eğer, o şehri gezerken o yazarın ayakizlerini takip ediyor gibi olurum hep. Bu en belirgin şekliyle Prag'da olmuştu bana. O güzel, 'bin kuleli şehir'in Arnavut kaldırımı sokaklarını gezerken, benden 100 sene önce aynı sokaklarda, gaz lambalarının ışığında yürüyen genç Franz'ı hayal etmiş, çok mutlu olmuştum.

Aynı şekilde İstanbul'un daracık, eğri büğrü ama şiir gibi sokaklarında gezerken Orhan Pamuk'un Kara Kitap'ı olur aklımda hep.. Boğaz'a nazır oturuyorsam ya da Galata Köprüsü'nden geçiyorsam, Orhan Veli'yi anmadan duramam.. Zaten İstanbul insanı hepten şair eder ya, o ayrı.. Rumeli Hisarı'nda otururken en son gittiğimizde, elimdeki çayı Boğaz'a doğru uzatıp Bart'ıma bir Orhan Veli şiiri okumadan duramadım mesela :) İstanbul, benim için o şiirlerdir. O kitaplardır.

New York'un keşmekeşi içinde gezerken Paul Auster'ın 'New York Üçlemesi'ni düşündüm. Kahire sokaklarında sapsarı bir toz içinde yürürken, Necib Mahfuz'un 'Kahire Üçlemesi'nin mahzun kadını Emine'nin bana bir pencereden gizlice baktığını hisseder gibi oldum. Londra metrosunda, şehrin altındaki tünellerde ilerlerken Neil Gaiman'ın 'Neverwhere'inde kaybolmuş gibi hissettim kendimi. İskenderiye'de korniş boyunca yürürken, Kavafis'in güzel mısralarıydı beynimde yankılanan. Norveç'in fiyortları ve nefes kesici, yemyeşil ormanlarında ise Tolkien'in 'Orta Dünya'sındaydım adeta..

Siz siz olun, bir şehri gidip gezmeden önce, o şehirde geçmiş olan bir kitap okuyun. O şehre bambaşka bir gözle bakacaksınız.




Eğer varolan bütün şehirleri kapsayan bir kitap arıyorsanız kendinize, işte bence o kitap da, Italo Calvino'nun enfes 'Görünmez Kentler' kitabıdır.

Sizin de böyle kitaplarla özdeşleştirdiğiniz şehirler var mı? 'Şu kitabı okumadan şu şehri gezme Moonie' diyorsanız eğer, yorumlara yazarsanız çok sevirinim :)